Eurovision Şarkı Yarışması’nın belki de en önemli yapıtaşıdır ulusal finaller. 62 sene boyunca neredeyse tüm ülkeler şarkılarını belirlemek için ulusal final yöntemini kullandılar. Bazıları hala devam etse de bazı ulusal finaller biz fanların hafızalarında harika anılar bırakarak kaybolup gittiler.
Bu yazı dizimizde eskiden sabırsızlıkla beklediğimiz ama şimdilerde de çok özlediğimiz ulusal finalleri derleyip, o finallerden unutulmayan anıları paylaşacağız. 2018 Eurovision Ulusal Final sezonu bitene kadar her hafta 1 ulusal finali hatırlayacağız.
Bu hafta değerlendireceğimiz ulusal final “KDAM Eurovision”
KDAM Eurovision, İsrail’in Eurovision’daki temsilcilerini belirlediği ulusal finaldir. İsrail, Eurovision’da ilk defa 1973 yılında yer almış olsa da 1981’e kadar kimi zaman IBA kanalı kendi temsilcisini seçmiş kimi zaman da başka ulusal finaller düzenleyip temsilcisini belirlemiştir.
İsrail’in 1980 yılında ev sahibi olmaya hak kazanmasına rağmen yarışmaya katılmaması dolayısıyla 1981 yılında IBA kanalı yeni bir format ile temsilcisini belirlemeye karar veriyor. Böylece KDAM Eurovision efsanesi ortaya çıkıyor.
1981 yılındaki ulusal finale ilgi oldukça büyüktü. 1979’dak yarışmayı kazanan Milk and Honey grubu yine ulusal finale katılmış olsa da yarışmayı Halayla (Bu Akşam) adlı şarkı ile Hakol Over Habibi kazanır. Eurovision’da aldığı derece de 7.lik olunca bu formatta devam edilmeye karar verilir.
1983 yılı Kdam Eurovision için unutulmayacak bir yıl olur. 1983 yılında yarışma Almanya’da düzenlenmiştir. Ve ulusal finalde kazanan şarkı o zamanların ve hala İsrail’de büyük bir saygı ile anılan Ofra Haza olmuştur. Fakat ulusal finalde insanların aklında kalan Ofra Haza’nın gelişi değil şarkısında (Chai) Almanya’ya sözlerden kıyafetlere kadar bir çok gönderme yapılması olmuştur.
Almanya’nın Münih kentinde yapılan yarışmadan önce ırkçı kesimler tarafından oldukça eleştirilen Ofra Haza yarışmayı 2. olarak tamamlar.
https://www.youtube.com/watch?v=tqPGYSWnSFg
Şarkının bazı bölümlerinin Türkçesi;
“Hayattayım, hayattayım. Hala hayattayım. Bu şarkı büyükbabamın babama söylediği şarkıydı, şimdi ben söylüyorum. Hala hayattayım, hayattayım. İsrail hala hayatta.”*
*Şarkının detaylı hikayesi ile ilgili haberimiz için tıklayınız: “Holokost’un 72. Yılına Özel: Eurovision Sahnesinde Nazi Protestosu”
VEEE 1985 Kdam Eurovision bir efsaneye ev sahipliği yapıyordu. A-Ba-Ni-Bi efsanesi tam 8 sene sonra Eurovision için yeniden kolları sıvadı. Ve beklenildiği gibi Izhar Cohen Kdam Eurovision’u açık ara farkla kazandı.
Ancak Eurovision’da aynı başarıyı elde edemedi. 5.likle yetinen Izhar Cohen o sene vokallerinin mikrofonlarının savrulması ile Eurovision’da daima hatırlandı. Not: Eurovision Şarkı Yarışması’nda El mikrofonsuz ilk deneme o performans esnasında gerçekleşti.
Bir diğer sansasyonel olay ise 1989 KDAM Eurovision’da gerçekleşti. Yarışmada yaş sınırı yoktu ve yarışmayı kazananlar sadece 11 yaşındaydı. Ancak bu sansasyonel olay Eurovision sonuçlarına çok olumlu yansımamış olacak ki yarışmayı 12.sırada tamamladılar.
Not: O sene Fransa’da 11 yaşında bir temsilci yollayınca 1990 yılı için Avrupa Yayın Birliği hala geçerli olan 16 yaş sınırı kuralını koydu. Yani Junior Eurovision resmi olmasa da fiili olarak ilk defa 1989 yılında yapıldı desek yeridir.
KDAM Eurovision’un Eurovision camiasına kazandırdığı bir diğer şarkı ise hala Eurovision tarihinin en iyi düetlerinden biri olarak gösterilen Duo Datz’ın seslendirdiği Kan adlı şarkıdır. 1991 yılında İtalya’nın başkenti Roma’da düzenlenen yarışmayı 3.sırada tamamladılar.
1993 KDAM Eurovision’un özellikle biz Türk fanlar için büyük bir anlamı var. Ülkemizde sayısız konserler veren ve bir çok Türkçe şarkısı bulunan aynı zamanda Türk vatandaşı olan Linet o sene Ani Ana adlı şarkısı ile ulusal finale katılmış fakat ulusal finalde ilk 3’e girememiştir.
https://www.youtube.com/watch?v=-5xZcVtXm2c
Sene 1995’e gelindiğinde ise günümüzde adından hala söz ettirecek olan Dana International Eurovision için ilk adımı atmış oluyor. 1993’ün sonlarında erkek iken İngiltere’de geçirdiği cinsiyet dönüşümü ameliyatı sonrasında ilk kez uluslararası bir platform için sahne alıyor.
Dana International daha KDAM başlamadan kendisinden söz ettirmeyi başarıyor ve halk tarafından favori gösteriliyor. Ulusal final günü ise kıyafetinin daha önce hiç denenmemiş tarzda bir kıyafet olması ayrıca tartışma konusu oluyor.
Dana International, Layla Tov Eropa (İyi Akşamlar Avrupa) adlı şarkısı ile jürilerden aldığı puanlar ile çok az bir fark ile 2.olup yarışmayı kazanma hakkı elde edemiyor.
2005 senesine gelindiğinde ise kapsamlı bir ulusal final hazırlığı yapan İsrail kanalı tüm müzik şirketlerine teklif götürür. Birçok ünlü İsrailli sanatçının katıldığı ulusal finali Shiri Maimon Hasheket Shenishar adlı şarkısı ile açık ara fark ile kazandı.
İsrail o sene seçtiği şarkı ile KDAM tarihindeki en iyi 3. dereceyi elde etmiş olur.
En iyi dereceler;
2.lik Avi Toledano – Hora (1982)
2.lik Ofra Haza – Hi (1983)
3.lük Duo Datz – Kan (1991)
2006’da ise Avrupalı fanların çok istediği bir şarkı vardır ama İsrail halkı ve jürisi bu şarkıyı seçmez. İşte o şarkı Diamondz’un şarkısıdır. Hatta o sene OGAE kulübünün düzenlediği İkinci Şans tarihinde İsrail’in en iyi derecelerinden birini elde etmiştir.
2011’e kadar ise KDAM Eurovision değişik bir formatta yapılmıştır. Sanatçıyı kendisi seçen İsrail kanalı sanatçılara 3 şarkı hazırlatır ve her sene 3 şarkıdan birini halktan ve jüriden seçmesini ister.
2011’de ise KDAM Eurovision geri döner. 10 şarkılı ulusal finalde kazanan açık ara farkla 1995 ulusal finalinde 2. olup 1998 yılında ise Eurovision Şarkı Yarışması’nı kazanan Dana International olur. Ancak 2011’de de fanların gönlünde taht kuran başka bir şarkı vardır.
Chen Aharoni’nin Or adlı şarkısı o sene 4.olmuş olsa da Eurovision fanları tarafından hala bilinen şarkılar arasında yer alır.
Not: Chen Aharoni 2018 Eurovision Şarkı Yarışması’nda İsrail’i temsil etmek için ulusal finale başvurdu. Detayına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
2013 yılına gelindiğinde ise her anlamda hem İsrail’in Eurovision tarihine hem de Eurovision’un genel tarihine geçecek bir ulusal final yılı oldu.
- 2013’ten sonra bir daha KDAM Eurovision yapılmadı. 2014’te Mei Finegold için yapıldığı söylendi ama 2014 KDAM Eurovision ile alakalı hiçbir veri ve görüntü yok. O yüzden KDAM Eurovision’un en son yapıldığı yıl 2013 yılıdır.
- KDAM Eurovision tarihinde en çok yarışmacının olduğu yıl 2013 yılıdır. 30 yarışmacılı bir ulusal final düzenlendi. Bu yarışma 3 yarıfinal 1 ikinci şans turu ve 1 finalden oluştu.
- 2013 yılında aynı zamanda skandal bir çekilme olayı da yaşandı. Çekilen yarışmacı 2012 yılında O Ses İsrail’in şampiyonu olan Kathleen Reiter idi. Çekilmesine sebep olarak yarışmayı kazanan kişinin çoktan belli olduğıunu söylemesi idi. Yarışmanın aynı zamanda 2 Fransızca sözlü şarkısından birini taşıyordu. Bonus: Eğer o sene Kathleen kazansaydı vokali olarak IMRI olacaktı. IMRI’nin ESC macerası aslında 2015’te değil 2013’te başlıyor.
- Eurovision Şarkı Yarışması tarihine geçen kısmı ise halk oylamasında birinci olan Shany Zamir’in jüri oylamasında 0 puan alarak sonuncu olması ile yarışmaya gitme hakkını Moran Mazor’a kaptırmış olmasıydı. Shany Zamir, jüride Moran Mazor’un aldığı puanın 5’te 1’ini bile almış olsaydı Eurovision’a Shany Zamir gidiyor olacaktı.
[poll id=”21″]
Önümüzdeki hafta bir başka özlenen ulusal finalle devam edeceğiz.